Με αφορμή την παράσταση «Άμλετ vs Τέλμα» που παρουσιάζεται στον Πολυχώρο Πολιτισμού «Διέλευσις» βρήκαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τη σκηνοθέτη Χρυσάνθη Κορνηλίου και να μάθουμε ακόμη περισσότερα για το έργο αλλά και την ίδια.

Της Ελευθερίας Αντύπα

Ανεβάζετε στον Πολυχώρο Πολιτισμού «Διέλευσις» το σημαντικότερο,  ίσως, από τα έργα του μεγάλου συγγραφέα William Shakespeare. Πώς προκύπτει όμως ο τίτλος της παράστασης «Άμλετ vs Τέλμα»;

Ο Άμλετ είναι ένα έργο επαναστατικό. Είναι η πορεία του ανθρώπου από το σκοτάδι της ασυνειδησίας στο φως της Συνείδησης. Κι αυτό συνεπάγεται τη μάχη, τον αγώνα για την υπέρβαση όλων όσων τον καθηλώνουν σε μια ασυνείδητη ή ημι-συνειδητή κατάσταση. Σ’ ένα Τέλμα δηλαδή απ’ το οποίο για να ξεφύγει ο άνθρωπος πρέπει ν’ αναπτύξει τις εν δυνάμει ικανότητές του. Η σύμπτωση του να είναι στα ελληνικά η λέξη ΤΕΛΜΑ, η αντίστροφη ανάγνωση του ονόματος ΑΜΛΕΤ, με έκανε να δώσω αυτόν τον τίτλο, μιας και αυτό σημαίνει το πνεύμα του έργου: το βαθύτερο μήνυμά του.

Οι αποσυμβολισμοί του έργου από τους 5 παρουσιαστές που το παρασταίνουν συγχρόνως, μας οδηγεί βήμα-βήμα, σ’ αυτήν την εσωτερική διαδικασία της ανθρώπινης ψυχής που θέλει να ελευθερωθεί από τους κατεστημένους περιορισμούς της, που πεθαίνει ως προς τον παλαιό της εαυτό για να αναγεννηθεί νέα (μέσα από το σύμβολο του νέου Φόρτεμπρας).

Τα κείμενα του Martin Lings, εξόχως διαφωτιστικά μας οδηγούν σε μία άκρως ενδιαφέρουσα ανάγνωση του έργου και το κάνουν να μας αφορά άμεσα, στο εδώ και στο τώρα.

Τι είναι αυτό που σας έκανε να επιλέξετε αυτό το έργο και τι μήνυμα θέλετε να περάσετε;

Θεώρησα το έργο – πέρα από το γεγονός της δραματουργικής αρτιότητας και του πλούτου των νοημάτων του, ιδανικό για να δοθεί το μήνυμα ενός ιερού αγώνα για το ξεπέρασμα, ή την κατάργηση των δυσκολιών που συναντά ο άνθρωπος στην πορεία συνάντησης με την αληθινή του φύση, τον αληθινό του εαυτό.

Αυτόν που μόνο σαν φάντασμα τον επισκέπτεται για να του θυμίσει ποιος πραγματικά είναι και τι πρέπει να κάνει. Σ’ αυτόν τον αγώνα πρέπει να μάθει ν’ αναγνωρίζει τα εμπόδια και να τολμά να παίρνει αποφάσεις. Να μην είναι δειλός. Πρέπει ν’ αναθεωρήσει την κλίμακα αξιών που διέπουν τη ζωή του και να ανοίξει δρόμο στην πραγματική ελευθερία.

Έχετε ιδρύσει μαζί με τον σύζυγό σας τον Πολυχώρο Πολιτισμού «Διέλευσις». Πόσο εύκολο είναι στις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας να υπάρχει ένας τέτοιος χώρος;

Από τη μία πλευρά υπάρχουν δυσκολίες που όλοι γνωρίζουμε. Η οικονομική κρίση, που τόσο πολύ συζητιέται, είναι ένα στοιχείο πίεσης στις δημιουργικές προσπάθειες. Αλλά οι δυσκολίες πάντα είναι σε συνάρτηση με το πόσο κανείς θέλει και τολμά ένα βήμα, παρά τις αντιξοότητες «σαν παίζεται η τιμή» όπως λέει σε ένα μονόλογό του ο Άμλετ. Η γέννα περνά πάντα μέσα από τη στενωπό του πόνου. Είναι λοιπόν θέμα απόφασης τι θέλει κανείς να επιλέξει και γιατί και αν και πόσο πιστεύει στο «ουκ επ’ άρτω μόνο ζήσεται άνθρωπος».

Έχετε ένα πολύ «γεμάτο» βιογραφικό. Ποιο απ’ όλα όσα έχετε κάνει έως τώρα ξεχωρίζετε; Ποια δουλειά θα λέγατε ότι σας λείπει και θα θέλατε να ξανακάνετε ίσως και με διαφορετική προσέγγιση;

Ό,τι έχω κάνει είναι κομμάτι της ζωής μου και μου είναι δύσκολο να ξεχωρίσω κάποιο ή να τα συγκρίνω μεταξύ τους. Δεν συγκρίνονται. Το κάθε ένα έχει την αυτοδυναμία του. Είναι αυτά που κάνουν πλουσιότερους τους αποδέκτες αλλά και εσένα συγχρόνως, εφ’ όσον όταν δίνεις παίρνεις. Παίρνεις ένα δομικό στοιχείο της αληθινής σου ύπαρξης, που οικοδομείται από ό,τι καλό δίνεις. Είναι το υλικό με το οποίο χτίζεται αυτός ο εσώτερος πυρήνας της αυτοδημιουργίας. Έτσι λοιπόν δεν μπορώ να πω αυτό είναι καλύτερο από το άλλο. Ακόμα και τα λάθη μας μας διδάσκουν, αν μπορέσουμε να τα δούμε, αν έχουμε την τόλμη να τα αναγνωρίσουμε ώστε να γίνουμε σοφότεροι και αποτελεσματικότεροι. Θα ήθελα, αφού με ρωτάτε, να έχω τη γνώση που έχω τώρα από την αρχή της ζωής μου. Αλλά γίνεται αυτό; Αφού αυτή είναι αποτέλεσμα και των δημιουργικών επιτευγμάτων αλλά και των τραυμάτων και απωλειών που προξένησαν οι άγνοια και οι πλάνες. Αναρωτιέμαι και εγώ πολλές φορές αν και πόσο θα μπορούσα να έχω πιο ευθύβολους τρόπους για να πραγματοποιήσω τους βαθύτερους πόθους μου. Αλλά νομίζω πως πάντα οι απαντήσεις είναι υποθετικές. Το μόνο πραγματικό είναι ο διαρκής αγώνας και η συνέπεια με την οποία διεξάγεται σύμφωνα με την κατανόηση του κάθε σταδίου ωρίμανσής σου.

Πηγαίνει ο κόσμος σήμερα στο θέατρο; Έχουν αλλάξει οι απαιτήσεις του ή οι προτιμήσεις του τα τελευταία χρόνια;

Ο κόσμος πηγαίνει στο θέατρο. Αλλιώς θα υπήρχαν τόσες σκηνές σήμερα; Γιατί παρ’ όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα, ωστόσο υπάρχουν. Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος πάει στο θέατρο. Το θέμα είναι το τι βλέπει και αν το θέατρο μπορεί να θρέψει τις ελπίδες του. Να ζωντανέψει τα όνειρά του. Το κοινό σε γενικές γραμμές είναι πιο απαιτητικό σήμερα γιατί ενδόμυχα ψάχνει να βρει κάτι που ακόμα κι αν δεν του έχει δώσει όνομα, το αντιλαμβάνεται από αυτό το «εσωτερικό κενό». Και θέλει να το γεμίσει. Ψάχνει για τροφή. Γι’ αυτό ο καλλιτέχνης έχει μεγάλη ευθύνη. Το κοινό πάει στο θέατρο με το πενιχρό εισόδημά του για να χορτάσει την εσώτερη πείνα και δίψα του. Δεν θα έπρεπε να φεύγει απογοητευμένο. Πεινασμένο και διψασμένο, όπως πήγε. Να βρει τουλάχιστον μια σταγόνα νερό. Ο καλλιτέχνης πρέπει να αγαπήσει το κοινό πιο πολύ από ό,τι τη δική του δόξα ή οικονομική εξασφάλιση, όπως ο γιατρός πρέπει να αγαπήσει πιο πολύ τον ασθενή από την τσέπη του. Βέβαια ο καλλιτέχνης σήμερα βρίσκεται σε δεινή οικονομική θέση. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Αλλά από την άλλη το διαλέξαμε. Επίσης πρέπει ο καλλιτέχνης να ζήσει. Δεν υπάρχει αμφιβολία σ’ αυτό αλλά δεν είναι απλώς βιοποριστής. Είναι μπροστάρης. Πρέπει λοιπόν να βρει τρόπο να ισορροπήσει σ’ αυτή την αντινομία με την εντιμότητα που συνεπάγεται η επιλογή του. Βλέπω συχνά τέτοιους καλλιτέχνες που με συγκινούν βαθύτατα γιατί πασχίζουν μέσα στην αφάνεια και την οικονομική δυσπραγία να παράξουν έργο και οι αδηφάγες διαφημιστικές επιχειρήσεις όχι μόνον δεν τους βοηθούν αλλά τους καταποντίζουν έτσι που το κοινό δεν έχει την ευκαιρία να τους γνωρίσει και να ωφεληθεί. Αποπροσανατολίζεται. Είναι και αυτός ένας από τους στόχους της «Διέλευσης». Να αγκαλιάζει τις προσπάθειές τους και να τους δίνει το μικρό βήμα που μπορεί να εκφράσουν ό,τι καλό έχουν μέσα τους. Βλέπετε πόσο πολυμέτωπος είναι ο αγώνας; Αλλά θέλω να πιστεύω και να δίνω δύναμη σ’ αυτούς τους μοναχικούς Ιππότες της Τέχνης ότι τίποτα δεν πάει χαμένο, ακόμα και αν φαίνεται έτσι. Μερικές φορές οι μικροί αλλά καλοί σπόροι υπόσχονται περισσότερα από τα γιγάντια φυτά που τα καίει το πρόσκαιρο και το προσωρινό.

Ποια είναι τα επόμενα επαγγελματικά σας σχέδια;

Δεν έχω την πολυτέλεια όπως καταλαβαίνετε να κάνω μακροπρόθεσμα σχέδια. Αλλά προσπαθώ να υπηρετώ πιστά και έντιμα αυτό που κάνω τώρα. Αν αντέξει το σκοινί, τότε θα γυρίσω τη σελίδα και νομίζω ότι θα γράφει καλά πράγματα.